ppfwyfu tmPmodrf;wmudk vuf&SdedkifiHa&;rSm tBuyftwnf;tm; NiD;aiGYaeBuwJY befaumufeJY NrdKUBuD;ae Nynfolrsm;u 0rf;yrf;wom BudKqdkcJYBuayrJU? twdwfu ppftmPm&Sift&dyfqdk;BuD;udk owdw&eJY aBumuf&GHYaewJY ynmwwfrsm;eJY edkifiHa&;orm;rsm;udk rBudKufESpfoufBuyg/ txl;oNzifY wufqif&JU NydKifbuf twdkufcH 'Drdku&ufygwDacgif;aqmif 0efBuD;csKyfa[mif; cRefvdydkifu ]]rdrdtaeeJY rpöwmwufqif&JU rSm;,Gif;wJY edkifiHa&;vkyfaqmifcsufrsm;aBumifY ppfwyfu taNcaeudk 0ifa&mufxdrf;odrf;vdkufwmudk em;vnfay;vdkU&ayrJU edkifiHa&;Nyóemudk edkifiHa&;orm;awG aNz&Sif;cGifYray;bJ ppfwyfu vufeufeJY 0ifa&muftmPmodrf;wmudk rauseyfaBumif;? b,fvdkbJNzpfNzpf rpöwmwufqif[m Nynfoltrsm;pka&G;cs,fwifaNrmufxm;wJY acgif;aqmifNzpfNyD; vufeufudkiftpdk;& 0efxrf;u tpdk;&udktmPmodrf;wm rNzpfoifYaBumif;? aemufrsKd;qufawGrSm 'DvdkvkyfvdkU&w,fqdkwJY tawG;rsKd;r0ifoGm;edkifatmif umuG,f&rSmNzpfaBumif;}} wDADtifwmAsL;wckrSm aNzBum;oGm;ygw,f/
ppfwyfutmPmodrf;rSK&JU aemufuG,frSm bk&ifeJY awmf0ifrdom;pk yg0ifywfowfrSK&SdcJYw,fvdkU pGwfpGJcsufawG xGufcJYayrJU bk&ifYtodkif;0dkif;u Niif;qefcJYygw,f/ 'gayrJY avUvmolrsm;u ppftpdk;&u bk&ifeJYeD;pyfol AdkvfcsKyfBuD;a[mif; qlvm,Gwf csLvmEGwfudk Bum;Nzwftpdk;& 0efBuD;csKyftNzpfwifaNrmufwm? tmPmrodrf;rSD pufwifbm 17-18 &ufaeUawGwkef;u tmPmodrf;acgif;aqmif Bunf;wyfppfOD;csKyf AdkvfcsKyfBuD; qGef'DbGefnm&yfuvif bk&ifa&SYawmfarSmuf 0ifa&mufcpm;wm? tJ'DrwdkifrSDu bk&ifeJY olU&JUtBuHay; edkifiawmfol&Jaumif; 0efBuD;csKyfa[mif; y&ifwifqlvmEGefu bk&ifeJYtBudrfBudrfawGUqHk pum;aNymcJYwm awGudkaxmufNy&if; 'DtmPmodrf;rSK[m bk&if&JUaxmufcHcsufeJY NyKcJYw,fvdkU twdtusoHk;oyfBuygw,f/ bk&ifBuD;uawmU taNccHOya'twdkif; ol[m edkifiHa&;eJYa0;atmif uif;&Sifatmif aecJUygw,fvdkU tBudrfBudrf w&m;0ifr[kwfwJY acsycsufawG xkwfcJYayrJU? xdkif;NynfolawGu wufqif[m uarÇm'D,m;0efBuD;csKyf [GefqefeJY t&rf;&if;ESD;ovdk [Gefqef&JUoludk,fol qGef'pfqdkwJYbGJcHwm (qGef'pfbGJY[m xdkif; eJY uarÇm'D,m;rSm awmf0ifaoG;&if;rif;nDrif;om;&JU tNrifYqHk;bGJU - uRefawmfwdkUqDu udk,fawmfBuD;bk&m; bGJYrsKd;eJYwlr,fxifygw,f) udktm;usw,f? NyD;awmU [Gefqefu olUudk,fol uarÇm'D;,m; rlqdkvdkeD vkyfNyD; oD[mekeJY olUom;awGacgufxm;wmudk oabmusw,f? 'gudk bk&if blrdabmeJY txl;oNzifY rdzk&m;BuD; (xdkif;rSm bk&ifrvdkUvnf;oHk;ESKH;Buygw,f) oD&dacwf utvGef a'goxGufaew,fvdkU ,HkBunfBuygw,f/
ppftpdk;&u xHk;pHtwdkif; rD'D,mqifqmvkyfw,f? wufqifvufxufu ae&may;cJYwJU t&yfbuf ppfbuf&mxl;awGudk taNymif;tvJvkyfwm NzKwfypfwmawG vkyfw,f? txl;oNzifY ppfbufeJY&JbufawGrSm wufqifeJY awmf0ifppftu,f'rDrSm tywfpOfwlcJYolawGudk owdxm;z,f&Sm;ygw,f/ TLT ygwDudkvnf; tmPmoHk;NyD; a&G;aumufyGJaumfr&Sifudk zdtm;ay;cJYw,fqdkwJY pGwfpGJcsufeJY zsufodrf;cJYNyD;? a&G;aumufyGJaumfr&Sifudkvnf; vmbfpm;rSKeJY ta&;,lygw,f/ NrdKUBuD;awGeJY awmbufrSmvnf; vmbfay;vmbf,lrSKudk Nyif;Nyif;xefxefeSdrfeif;cJYNyD; wufqifudkvnf; t*wdvdkufpm;rSK? vmbfay;vmbf,lrSK? tmPmtvGJoHk;pm;rSK? tcGefwdrf;a&SmifrSK awGeJY pGJcsufwifygw,f 'gayrJU vef'efrSmwdrf;a&SmifaewJY wufqifu ppftpdk;&&JU w&m;pD&ifrSKudk t,HkBunfr&SdqdkNyD; w&m;&ifqdkifzdkU Niif;qefygw,f/
xl;Ncm;wmu ppftpdk;&[m wufqifaumif;aBumif;a&;xm;wJY pmtkyfawG? tifwmAsL;awG? wufqif&JU toHoGif;xm;wJY NyefvSefaNz&Sif;csufudk pD'DoGif;NyD; edkifiHtwGif; Nzefcsdaewmudk ta&;r,lbJ cGifYNyKcJYNcif;ygw,f/ 'Duae ppftpdk;& qefYusifa&;vSKHU&Sm;rSKawG ynmwwf wuúodkvftodkif;0dkifrSm Nyefvnf NzpfyGm;vmygw,f/ yxrqHk;ppftpdk;&&JU vkyf&yfudk a0befrSKu ppftpdk;&&JU taNccHOya'topfa&;qGJa&;eJY taNccHOya'opf a&G;qGJzdkU aumfr&Sifa&G;cs,fNcif;udk Nzpfygw,f/
ppftpdk;&[m 1997 ckeSpfu NynfolawGtwnfNyKcJYwJY taNccHOya'udk zsufodrf;NyD; taNccHOya'topfa&;qGJzdkU Nyifqifygw,f? taBumif;Nycsufu 1997 taNccHOya'[m ygvDref'Drdkua&pD tmPm&Sifpepfudk Nzpfay:apw,f qdkygw,f/ wu,fawmU 1997 taNccHOya'[m xdkif;edkifiHrSm a&;qGJcJYzl;orQ taNccHOya'awGxJrSm NynfolU'Drdkua&pD tqefqHk; taNccHOya'Nzpfygw,f/ (xdkif;[m 1932 upNyD; 2007 txd taNccHOya'aygif; 18ckudk a&;qGJusifYoHk;cJYwmyg)/ 1997 taNccHOya'rSm awme,fawGrSm rJ0,fwJYpepf yaysmufatmif &nf&G,fNyD; *smrPDedkifiHrSm usifYoHk;aewJY a&maESma&G;cs,fa&;pepf (mixed electrol systerm) udkxnfUoGif;a&;qGJ xm;ygw,f/ 'Dpepft& ygvDreftrwf 500 ae&mtwGuf trwf 400 udkom Nynfolu wdkuf&kdufa&G;cs,f&NyD; usefwJY 100twGuf ygwDrsm;&JU tedkif&trwfta&twGufeJY pkpkaygif;&&SdwJY rJta&twGuf tay:rlwnfNyD; tcsKd;us wdkuf&kduf tvdkavQmuftrwfae&m &&Sdapygw,f/ 'gudk ygwDvpf party list awGvdkU ac:qdkygw,f/
'gUtNyif vufodyfxdk;pnf;&kH;rSKawG rvkyfedkifatmif trwfavmif;[m bGJU&NyDom;Nzpf&r,f? NyD;awmU ygwD0ifawG[m tenf;qHk; &ufaygif;90 ygwD0ifoufwrf;&SdrSom a&G;aumufyGJ0ifedkifr,f qdkwJYtydk'fvnf;yg0ifygw,f/ aemufNyD; rBumcP vTwfawmfzsufodrf;ae&wJY tNzpfuaevGwfaNrmufapzdkUeJY tpdk;&tzGJYcdkifrmawmufwif;NyD; tiftm;&SdapzdkU &nf&G,fNyD; ygvDreftwGif; trwf500xJrS trwf 200&JU axmufcHcsuf&rSom tpdk;&eJY 0efBuD;csKyftay:t,HkBunfr&Sdtqdkudk wifoGif;edkifr,f qdkwJYtydk'fudk xJUoGif;xm;ygw,f/
txl;Ncm;qHk;uawmU xdkif;edkifiHa&;rSm rusifUoHk;zl;wJY txufvTwfawmf senate eJY ygvDref 2ckxm;&SdwJY bicameral pepfudk pwifusifYoHk;apwmygbJ/ 'Dpepft& qDedwfwm [mbGJY&NyD;om; ygwDedkifiHa&;eJY uif;&Sif&rnfUolNzpfNyD; oufwrf;u 6ESpf&Sdygw,f/ qDedwfwmudk 0efBuD;csKyfu NzKwfydkifcGifYr&Sdyg/ qDedwfwm &JUvkyfydkifcGifYu Oya'udk NyifqifNcif;eJY twnfNyKNcif;om NzpfNyD; tqdkNyKcGifYuawmU ygvDrefrefbmawG&JU tvkyfNzpfygw,f/ 'DygvDrefeJY qDedwftrwf 3yHk 2yHk&SdrS awmf0ifADwdk (bk&if&JUtmPm) udky,fzsufedkifygw,f/
&GmolBuD;? wdkufe,folBuD;? NrdKUtkyfcsKyfa&; pwmawGudk tpdk;&ucefYtyfwmrsKd;rvkyf&bJ? NynfolawGudk wdkuf&kdufa&G;aumuf wifaNrmufapygw,f/ 'Dtcsuf[m ESpfaygif;rsm;pGm tNrpfwG,faecJYwJY aNr&Sifya'o&mZftkyfcsKyfa&;- om;pOfaNr;quftkyfcsKyfa&; pepfudk vHk;0zsufodrf;ypfvdkufedkifapcJYygw,f/
'gYtNyif tpdk;&tzGJY0if0efBuD;awG[m ygvDreftrwf rNzpf&ygbl;? tu,fí NzpfaecJYr,fqdk&if trwfb0rS EkwfxGufay;&ygr,f/ 'D1997 taNccHOya'&JU txif&Sm;qHk;eJY vlBudKuftrsm;qHk;u vlom;tcGifYa&;udk tNynfYt0ay;xm;Ncif;ygbJ/ vGwfvyfpGm a&;om;rSK? aNymqdkrSK? ,HkBunfrSK? pk&kH;qE´NyrSKawGudk w&m;Oya'eJY twnfNyKNyXmef;xm;ay;ygw,f/ w&m;rQwNcif;udkvnf; tmrcHcsufay;xm;ovdk? omwlnDrQrSKudkvnf; twdtvif;ausnmxm;ygw,f/ usm;-r omrubJ wwd,vdif (taNcmuf-a,muFsm;&Sm) awGawmif omwlnDrQrSK ay;xm;ygw,f/ cspfp&mtaumif;qHk;u ykvdyfeJY tmPmydkiftzGJYpnf;&JU 0&rf;rygbJ zrf;qD;ppfaq; &SmazGcGifYudk wm;NrpfuefYowfxm;Ncif;ygbJ/ 48em&DxufydkNyD; tNypfr&SdbJxdrf;odrf;wmrsKd;rvkyf&? ppfaq;pOfumvtwGif; eSdyfpufrSK&Sdygu w&m;pGJedkifw,f qdkwmrsKd;vdk uRefawmfwdk NrefrmNynfrSm tdrfrufawmif rufcGifYr&SdwJY Oya'rsKd; 'D1997 taNccHOya'rSm NyXmef;xm;ygw,f/
'gqdk bmvdkU'Davmufaumif;rGefNyD; NynfolawGudkwifNynfYBuyfNynfY 'Drdkua&pDeJY vlUtcGifYa&;tmrcHwJU Oya'udk ppfwyfuzsufodrf;&wmvnf;qdkawmU ppfwyfu &kd;&kd;av;bJ aNzygw,f ]]'DtaNccHOya'[m &nf&G,fcsufaumif;ayrJY tm;enf;csufawGaBumifY ygvDref'Drdkua&pD tmPm&Sifpepf Tyranny of marjority OR Parliamentary dictatorship udk ay:aygufapygw,f? tck0efBuD;csKyfa[mif; wufqifudk BunfYygwJY}}
quf&ef ...