w&kwfjynfolY wyfrawmf taMumif; ajym&rnfqdkvSsif w&kwf uGefjrLepfyg wDtaMumif; ESifh pum;OD;oef;&rSmyg/ w&kwfuGefjrLepf ygwD taMumif; ajymvSsif ulrifwefygwDESifh &SKyfaxG; &ufpuf vGef;vSaom tmPm vkyGJ rsm;udk tenf;tusOf;awmh odrSomvQif olY ordkif;eJY &yfwnfrI udk em;vnfEdkifygvdrfhrnf/
yk&D a'gufwm qGef,ufqif
w&kwfjynfukd refcsL; e,fom;awG odrf;ydkuf tkyfcsKyf NyD; wnfaxmifcJhwJh csif rif;quf[m aemufqHk; {u&mZf yk&D vufxufrSm MoZm ysufqD;cJh avonf/ yk&D [m 2 ESpfom; t&G,feJY wif bk&if jzpfcJhNyD; &ifcGifydkuf b0 eJY OD;&D;awmf eJY eef;wGif;u trwfawGu om tkyfcsKyf cJh ygonf/ vlrSef; rodwJh bk&ifi,fav; vufxufrSm t&m&m tm;enf;cJhNyD; tm;enf;,dk,Gif;NyD; a'gufwm qGef,ufqifvdk w&kwftrsdK;om; rsdK;cspfawG eJY ppfbk&ifawG [m refcsL; tmPmudk jzdKzsufNyD; or®w EdkifiH xl axmifzkdY BudK;pm;vmMuygw,f/ ynmwwf vli,fawGMum; EdkifiHa&; tjrif us,fjyefYvmNyD; tif tm;BuD; xGm;vmwJh twGuf aemuf qHk; refcsL; bk&if[m &kyfjyoufoufom jzpfoGm;ygawmh onf/
refcsL; rif;quf \tkyfpdk;rI udk vTrf;rdk; z,f&Sm;NyD; w&kwf or®wEdkifiH (Republic of China) udk wnfaxmif&ef cJhMucsdef rSm wpfcsdefu refcsL; csifrif;quf&JY ppfAdkvfcsKyf (ppfbk&if) wpfOD;jzpfcJh ol ,Gef&Sdcdkif [m or®w jzpfvmonf/ ya'o&mZf &dk;pGJ &SdwJh ,Gef&SDcdkif [m or®w jzpfvm &wmudk tm;r&bJ zGJYpnf;yHk tajccHOya' udk jyifqifNyD; olYudk,fol tmPm&Sif tjzpf tkyfcsKyf&ef BuDK;pm;vm ygawmhw,f/ 1912 rSm a'guf wm qGef,ufqif \ &Jabmf&Jbuf wpfOD;jzpfol aqmif;usdK;&ef onf trsdK;om;ygwD udk pwif wnfaxmifcJh ygonf/
,Gef&SDcdkif aqmifusdK;&ef
aemifwGif ulrifwef (KMT) [k xif&Sm;vmrnfh xdkygwDonf qGef,ufqif\ wkefref;a0SY toif; tygt0if w&kwfjynf twGif; trnftrsdK;rsdK; ESifh tpkpkjzpfaeaom EdkifiHa&; tkyfpkrsm;\ pkpnf;&mjzpfvm cJhonf/ 1913 a&G;aumufyGJwGif ulrifwefonf tjywftowf tEdkif&cJhNyD; ,Gef&SD cdkif\ tPmwnfjrJrI udk udkifvSKyf avawmhonf/ aqmif onf ygvDreftwGif; ,Gef&Sdckdifudk qefYusifbuf jyKonfh vSKyf&Sm;rI rsm;udk tifwkduf tm;wdkuf vkyfudkifcJhonf/ xdktcg tmPm pdwfrTefaeonfh ,Gef&SDcdkifonf aqmifusdK;&ef udk vkyfBuH owfjzwf vkdufonf/ wpfqufwnf;yif tjcm;aom awmfvSefa&; acgif;aqmifrsm;udk ygvkyfBuH owfjzwf &ef MuH pnfavonf/
aqmif aoqHk;jcif;jzifh w&kwf ya'o&mZf awmfvSefa&; onf NyD;qHk;oGm;ouJh odkY jzpfoGm;NyD; a'gufwm qGef,ufqif onfvnf; *syef odkY xGufajy; &avonf/ 1913 wGif aEG&moDwGif awmifydkif; jynfe,f 7 ckonf ,Gef&SDcdkiftm; pwif ykefuefavawmhonf/ ,Gef&SDcdkifonf ulrifwef ygwDudk zsufodrf;&ef trdefYxkwfNyD; ygvDref twGif;rS z,f&Sm;um ygvDrefudk &yfqdkif; xm;cJhonf/ a&G;aumuf wifajrSmufonfh tpdk;& pHepfudk zsufodrf;NyD; ya'o&mZf pHepfudk toufoGif;&ef jyef BudK;pm;aeaom ,Gef&SDcdkifonf 1916 ZGefvwGif a&m*g b, ESdyfqufrIjzifh ewf&Gm pHoGm; avawmhonf/